Sunday, November 27, 2022

પૉલીગમી (બહુપત્નીત્વ/ બહુપતિત્વ): પ્રેમ, સેક્સ, અને આપણી કુદરતી ઝંખના

એક કરતાં વધુ સેક્સ પાર્ટનર હોવામાં મને કંઈ ખોટું કે ગંદું નથી લાગતું—ચાહે એ છોકરી હોય કે છોકરો, ચાહે એ પ્રેમની ગલીમાં ખોવાયેલું હોય કે માત્ર શરીરની આગને શાંત કરવા માંગતું હોય. મારું માનવું છે કે ભગવાને—ચાહે એને બ્રહ્મા કહો કે પ્રકૃતિનો સર્જનહાર—આપણને બધાને પૉલીગામસ જ બનાવ્યા છે. હા, બહુસાથીત્વ—એક નહીં, અનેક તરફ દિલની ધડકનો કે શરીરની ઝંખનાઓ દોડે એવું જીવન આપણી નસોમાં લોહીની જેમ વહે છે.

આપણે બધા એક વાત માની લઈએ છીએ—જાણે એ કોઈ પથ્થર પર કોતરેલો કાયદો હોય—કે એકવાર કોઈને પ્રેમ કરી લીધો એટલે બસ, આંખો બંધ, દિલ પર તાળું, અને શરીરની બધી લાગણીઓ એક જ વ્યક્તિ માટે. બીજા કોઈ તરફ નજર ઊંચી થાય, કોઈની સામે દિલ ધડકે, કે શરીરમાં એક મીઠી ગરમી જાગે તો આપણે પોતાની જાતને ગુનેગાર જેવા ગણીએ છીએ. “આવું કેમ થયું? મારે તો એક જને પ્રેમ કરવાનો હતો, તો બીજા માટે આ આકર્ષણ કેમ જાગ્યું?”—આવા સવાલો આપણને રાતોની ઊંઘ ચોરી લે છે. પણ શું આ ગિલ્ટ—આ દોષભાવના—ખરેખર આપણી ભૂલ છે, કે આપણને શીખવેલા આદર્શોની જેલમાં કેદ થઈ ગયેલા આપણા મનની ચીસો છે?

જરા આ પૃથ્વી પર નજર ફેરવો. ભગવાને જેટલા જીવ બનાવ્યા—પક્ષીઓની ચહેકથી લઈને જંગલના રાજા સિંહ સુધી, નાનકડી કીડીથી લઈને સમુદ્રની માછલીઓ સુધી—શું એમાંથી એક પણ એવો છે જે ફક્ત એક જ સાથીને પ્રેમ કરે, એક જ સાથી સાથે જીવન વિતાવે? ના! બધા પૉલીગામસ છે—એક કરતાં વધુ સાથીઓ સાથે પ્રેમની રમત રમે છે, શરીરની ભૂખને શાંત કરે છે, અને સૃષ્ટિને આગળ વધારે છે. તો માણસ જ આ નિયમથી કેમ બાકાત રહે? હકીકતમાં, માણસ પણ ક્યારેય આવું નહોતું. પુરુષપ્રધાન સમાજની દીવાલો ઊભી થઈ ત્યારે જ આપણે “એક પત્ની, એક પતિ”ની આ વાતને પવિત્ર ગણીને દિલ પર કોતરી દીધી. પણ એ પહેલાં? આપણા પૂર્વજો જંગલોમાં, ગુફાઓમાં, નદીઓના કિનારે અનેક સાથીઓ સાથે જીવ્યા, પ્રેમ કર્યો, અને એમાં કોઈ ગિલ્ટ નહોતું.

તો આ ગિલ્ટ આવે છે ક્યાંથી? બાળપણથી આપણા મગજમાં ઠસાવેલા આદર્શોમાંથી—એવા આદર્શો જે કાગળ પર સુંદર લાગે, પણ જીવનની હકીકત સામે ઝાંખા પડી જાય. “ક્યારેય જૂઠું ન બોલવું, હંમેશા સત્ય જ બોલવું”—આ એક સોનાનો વિચાર છે, આદર્શ જીવનનું સપનું. પણ શું આ દુનિયામાં એવું જીવી શકાય? નાનપણમાં મમ્મીને “હોમવર્ક કરી લીધું” કહીને રમવા ભાગી જનારું બાળક પણ જાણે છે કે આદર્શ અને વાસ્તવિકતા બે અલગ રસ્તા છે. એ જ રીતે, “એક જ વ્યક્તિને પ્રેમ કરો, એક જની સાથે સેક્સ કરો” એ આદર્શ બોલવામાં સારો લાગે, પણ ભગવાને આપણું શરીર અને મન એવું બનાવ્યાં છે કે એ બંને એક કરતાં વધુ તરફ દોડે. આંખો એક સુંદર ચહેરા પર ટકી જાય, હૃદય એક અજાણ્યા સ્પર્શની કલ્પનામાં ધડકે, અને શરીર એક નવી ગરમી અનુભવે—આ આપણી પ્રકૃતિ છે, આપણું સત્ય છે.

હવે એક સવાલ ઊભો થાય છે—જો આપણે કોઈ એકને ખૂબ પ્રેમ કરીએ, એ વ્યક્તિ આપણને હૃદયના તાર ઝણઝણાવી દે એટલો પ્રેમ આપે, આપણને ખુશીના સાગરમાં તરબોળ કરી દે, તો પણ બીજા કોઈ તરફ આકર્ષણ કેમ જાગે છે? આપણે જાણીએ છીએ કે આ આકર્ષણ પ્રેમ નથી—એ માત્ર એક આવેગ છે, શરીરની એક ચંચળ લહેર છે. તો આવું કેમ થાય છે? ચાલો, આનો જવાબ શોધીએ, પણ પહેલાં એક ગાંઠ ખોલવી પડશે—પ્રેમ, લગ્ન, અને સેક્સ એ ત્રણ જુદી જુદી નદીઓ છે, જે ભલે એકબીજાને મળે, પણ એમનું પાણી એક નથી.

સેક્સ વિશેની સૌથી મોટી ગેરસમજ એ છે કે આપણે એને પ્રેમનો રંગ ચડાવી દીધો છે. સેક્સ પ્રેમની એક મીઠી અભિવ્યક્તિ હોઈ શકે—જ્યારે બે દિલ એક થાય, ત્યારે શરીરોનું મિલન એ પ્રેમનું ગીત બની જાય. પણ એનો અર્થ એ નથી કે સેક્સ ફક્ત પ્રેમમાં જ ખીલે. આ વિચારે આપણા જીવનમાં ગડબડ મચાવી છે—લગ્નની ચાર દીવાલોમાં સેક્સને કેદ કરી દીધું, એને લાગણીઓની જંજીર પહેરાવી, અને જો એ બહાર નીકળે તો એને “પાપ”નું નામ આપી દીધું. પણ સેક્સ એ શરીરની ભૂખ છે, મનની એક લહેરી છે—જેમ ભૂખ લાગે ત્યારે રોટલીની યાદ આવે, તેમ જુવાનીના હોર્મોન્સ જાગે ત્યારે શરીર એક સ્પર્શની ઝંખના કરે.

જરા યાદ કરો—તમને પહેલી વાર સેક્સની ઉત્તેજના ક્યારે થઈ? શું ત્યારે તમારી પાસે બોયફ્રેન્ડ કે ગર્લફ્રેન્ડ હતાં? શું તમે કોઈના પ્રેમમાં ડૂબેલા હતા? નહીં ને? સિંગલ હોવા છતાં, પ્રેમની ગલીઓથી દૂર હોવા છતાં, તમારું શરીર એક ગરમી અનુભવતું હતું, એક ઝંખના જાગતી હતી. એક પ્રેમગીત સાંભળો—તમારા દિલમાં પ્રિયતમની યાદો ઝરે છે, આંખો ભીની થાય છે. પણ એક કામુક વિડિયો જુઓ—શું દિલ ધડકે છે, કે શરીરમાં એક તોફાન ઊભું થાય છે? સેક્સ કરતી વખતે તમે પ્રેમની કવિતા નથી વાંચતા—તમે એ ઉન્માદમાં ખોવાઈ જાઓ છો, શરીરની લયમાં ડૂબી જાઓ છો. પ્રેમ હૃદયની ગલીઓમાં રહે છે, સેક્સ શરીરની નસોમાં ધબકે છે—આ બંનેને એક ગણવાની ભૂલ આપણે કરી છે.

તો પછી સેક્સ સાચું કે ખોટું કેવી રીતે નક્કી કરવું, જો એ કોઈ સંબંધની ચોકઠામાં ન બંધાય? જવાબ સરળ છે—ઈરાદા પરથી, ઉદ્દેશ પરથી. જેની સાથે તમે સેક્સ કરો છો, એની પાછળ તમારું મન શું ઝંખે છે? જો તમારો ઈરાદો કોઈની મજબૂરીનો લાભ લેવાનો નથી, કોઈને છેતરવાનો નથી, કોઈને નુકસાન પહોંચાડવાનો નથી, કોઈ બદલાની આગમાં બળતો નથી—અને માત્ર એકબીજાના પ્રેમ, આવેગ, ઉત્તેજના, કે આનંદની રમત માટે છે—તો એ સેક્સમાં શું ખોટું છે? જો બંનેની સંપૂર્ણ સહમતી હોય, એકબીજાને સમજીને, ખુલ્લા દિલથી એ પળને જીવવાની હોય, તો એ સંબંધ પતિ-પત્નીનો હોય કે માત્ર એક રાતની મુલાકાતનો, એ પવિત્ર જ છે.

પણ જો ઈરાદો ખરાબ હોય—બળજબરી, દગો, કે નુકસાનનો વિચાર—તો પતિ-પત્નીની પથારીમાં થતું સેક્સ પણ હીન બની જાય. સેક્સની સુંદરતા એના સંબંધમાં નથી, એની પાછળના હૃદયની શુદ્ધતામાં છે. જેમ પ્રકૃતિનો કોઈ ધર્મ નથી—નદી બધાને પાણી આપે છે, સૂરજ બધાને તેજ આપે છે—તેમ સેક્સનો કોઈ સંબંધ નથી. એ બે શરીરોની રમત છે, બે હૃદયોની નહીં, ચાહે એમની વચ્ચે ગમે તેવું નામકરણ થયેલું હોય.

આપણે પ્રેમના ગીતો ગાઈએ, એની પવિત્રતાને આકાશ સુધી લઈ જઈએ, પણ આપણા શરીરની હકીકત બદલાતી નથી. પ્રેમ એક મીઠી લાગણી છે, હૃદયનું એક નાજુક ફૂલ છે—પણ એનાથી સેક્સની ઝંખના ગંદી કે નીચી નથી થઈ જતી. આપણો જન્મ સેક્સથી થયો છે—એક શરીરની ઉત્તેજનાએ આપણને આ દુનિયામાં લાવ્યા. અને આ શરીરની મૂળ ઉર્જા? એ પણ સેક્સ જ છે. દરેક શ્વાસ સાથે, દરેક ધડકન સાથે, આપણું શરીર આ ઉર્જાના સોતાને શોધતું રહે છે—ક્યારેક જાણીને, ક્યારેક અજાણતાં.

કોઈ કહેશે, “જો સેક્સથી ઉર્જા મળે છે, તો પોતાના પતિ કે પત્ની સાથે જ એ ન મેળવી શકાય?” જવાબ છે—હા, મળે છે, પણ સેક્સની ઉર્જા ફક્ત શરીરની નથી, એ મનની વધુ છે. એક જ પાર્ટનર સાથે નિયમિત સેક્સ ઘણીવાર એકસરખું થઈ જાય છે—જેમ રોજ એક જ રોટલી ખાઈએ તો જીભ સ્વાદની ઝંખના કરે, તેમ શરીર અને મન નવી ઉત્તેજનાની શોધમાં નીકળી પડે છે. એકસરખું સેક્સ એક સમયે તટસ્થ બની જાય છે—ન તો આગ બળે, ન તો લહેરો ઉછળે. અને આ જ કારણે આપણું મન, આપણી જાણ વગર, નવા સોતા તરફ ખેંચાય છે—જ્યાં એક નવી ગરમી, નવો ઉન્માદ, નવી ઉર્જા મળે.

જરા આ ઉદાહરણથી સમજીએ. ડોમિનોઝનો પિઝા તમારો ફેવરિટ છે—એની ચીઝની લહેરો, એનો સ્વાદ તમને દિવાના કરે છે. પણ એક દિવસ તમે રસ્તા પર પાણીપુરીની લારી જુઓ, એની ચટાકેદાર સુગંધ તમને ખેંચે, કે ક્યારેક મેકડોનાલ્ડનું બર્ગર તમારી જીભને લલચાવે. શું એનો મતલબ એ થયો કે પિઝા ખરાબ થઈ ગયો? ના! પિઝા હજુ તમારો પ્રિય છે, પણ શરીર અને મન નવા સ્વાદની ઝંખના કરે છે. એકને ઊંચું બનાવવા બીજાને ભૂંસી નાખવાની આ માનસિકતા તો છોડવી પડશે. એ જ રીતે, એક પાર્ટનર તમારા દિલની ધડકન હોઈ શકે, પણ બીજા તરફનું આકર્ષણ એ પ્રેમને ઓછો નથી કરતું—એ શરીરની એક કુદરતી ચંચળતા છે.

અને હા, એ પણ સ્વીકારી લઈએ કે એક વૃક્ષ પર બધાં ફળ નથી ઊગતાં. કેળાના ઝાડ પર કેળાં જ મળશે—કેરી, સફરજન, દાડમ કે દ્રાક્ષ માટે તો અલગ અલગ ઝાડ તરફ જવું પડે, નહીં તો એને વાવવું પડે. એ જ રીતે, એક વ્યક્તિ તમને પ્રેમની શાંતિ આપે, બીજું ઉત્તેજનાની આગ, તો ત્રીજું મિત્રતાની હૂંફ—બધું એકમાં શોધવું એ આપણી કુદરતની વિરુદ્ધ છે.

શ્રી રજનીશ ઓશોએ એક પ્રવચનમાં કહ્યું હતું, “પુરુષ અને સ્ત્રી લગ્નના બંધનમાં જોડાય કે ન જોડાય, પણ પ્રેમમાં જીવવું જોઈએ—પોતાની આઝાદીને જાળવી રાખીને. એકબીજા પર ઋણ કે માલિકીનો ભાર ન હોવો જોઈએ. જીવન એક પ્રવાહી નદી જેવું હોવું જોઈએ—એક સ્ત્રીએ અનેક પુરુષોની મિત્રતા અનુભવવી જોઈએ, એક પુરુષે અનેક સ્ત્રીઓની સાથે રંગો ભરવા જોઈએ. પણ એ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે સેક્સને એક રમત, એક વિનોદ તરીકે જોવામાં આવે—એ કોઈ પાપ નથી, એ તો જીવનની મસ્તી છે.”

આ વાતમાં એક ગહેરું સત્ય છુપાયેલું છે. સેક્સને ગંભીરતાની ચાદર ઓઢાડીને, એને લગ્નની જેલમાં કેદ કરીને, આપણે આપણી કુદરતને દબાવી દીધી છે. પણ જો એને એક રમત માનીએ—જેમ બે મિત્રો હસતાં-ખેલતાં ચેસ રમે, કે બે બાળકો ધૂળમાં લોટતાં આનંદ માણે—તો એમાં ગિલ્ટનું ઝેર ક્યાંથી આવે? સેક્સ એ પ્રકૃતિની ભેટ છે, આપણા શરીરનું ગીત છે, અને પૉલીગમી એ એ ગીતની લય છે—એક કરતાં વધુ સૂરોમાં ગુંજતી, આપણને જીવંત રાખતી.

No comments:

Post a Comment

ઓપન મેરેજ (પ્રકરણ- ૪)

  ( આ વાર્તા હજુ પણ એ જ સત્ય ઘટનાનો હિસ્સો છે . નામ બદલ્યા છે , પણ બાકી બધું એમનું એમ — રોજની બોલચાલ જેવું , કોઈ ચોખ્ખું ...